ve tüketici ihtiyaçları ve pazar fırsatları olduğu görülmektedir. Bu çerçevede “Ambalaj Atığı
Yönetmeliği”, “Türk Gıda Kodeksi”, “Avrupa Birliği Ambalaj ve Ambalaj Atıkları
Yönergesi” mevzuatlarının firmalar tarafından bilindiği ve uygulamalarına uyulduğu
saptanmıştır.
Firmaların çevresel konuların ve eylemlerin organizasyonda mevcut durumdan daha aktif
olması gerekliliğinde fikir birliğinde içinde oldukları saptanmıştır. Firma çalışanlarının
tümünün çevresel konuların geliştirilmesinin kendi kurumsal kimliklerini ve marka itibarını
artıracağını düşündükleri saptanmıştır.
Ürün geliştirirken zararsız ya da zehirsiz madde
seçmek, ürünün ağırlığını ya da hacmini azaltmak ile malzemeyi verimli kullanmak ve atık
miktarını azaltmak sıklıkla yapılan en önemli konular olarak saptanmıştır. Enerji sarfiyatını
18
Analiz
Hammadde elde edilmesi
için harcanan enerji-
malzeme (+)
Son ürün üretmek
İçin
enerji (+)
Taşıma maliyet
ve
enerjisi (+)
Geri dönüşüm enerjisi-
getrisi yararlı (-)
Geri dönüştürülmüş
malzeme kullanımı (-)
azaltmak ağırlıkla önem verilen uygulama olarak görülmektedir. Firmaların, ürünün ağırlığını
ya da hacmini azaltmak ile malzemeyi verimli kullanmak ve atık miktarını azaltma
eylemlerini, ekonomik kazanç nedeniyle yaptıkları saptanmıştır.
5.1.1 Değerlendirme birimleri analizi sonuçları
İki firmada üretilen cam ve PET ambalajların analizi için kullanılan model yöntem
bölümünde verilmiştir. Şekil 4.3’de değerlendirme için problemin şematik anlatımında
ürünlerin analizi için kullanılması planlanan yaşam döngüsü aşamaları açıklamalı bir şekilde
ifade edilmiştir. Üretim, montaj, kullanım-servis ve emeklilik aşamalarında ürünün üretilmesi
için harcanan enerji, ürünün üretilmesi için kullanılan malzeme miktarı, geri dönüştürülmüş
malzeme kullanım miktarı ve ürünün üretim tesisinden üreticiye nakliye koşulları bilgilerine
ulaşılmıştır. Üretim tesislerinde cam ve PET ambalajların üretim aşamaları incelenmiş, her iki
ambalaj türü için üretim aşamasının tek kademe ile oluştuğu saptanmıştır.
Cam ve PET malzemelerden üretilen ambalajların depozito ve benzeri uygulamalar söz
konusu olmadığı için yaşam boyu kullanımlarının son kullanıcı olan tüketicide son bulduğu
görülmektedir. Bu durumda ürünlerin servis hizmetleri için herhangi bir uygulama
yapılmamaktadır.
Geri dönüşüm çerçevesinde ambalajlar ele alındığında, cam malzemeden üretilen ambalajların
geri dönüştürülebildiği görülmekte ancak PET malzemeden üretilen ambalajların geri
dönüştürülmüş PET malzeme olarak gıda ambalajında kullanılamadığı saptanmıştır.
Araştırma kapsamında incelenen ürünlerin analizi için mevcut üretim aşamalarına ve elde
edilen bilgiler doğrultusunda aşağıda yer alan malzeme-enerji kullanımı analizi modeli
kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Şekil 5.1’de araştırma kapsamında incelenen ambalajlar için
kullanılan değerlendirme analizi modeli yer almaktadır.
Şekil 5.1: Değerlendirme birimi analizi için kullanılan model
19
Ambalajlar ele alınarak yapılan incelemelerde, PET ambalajların Cam ambalajlara oranla çok daha az
malzeme ve enerji kullanılarak üretildiği, taşınmasında çok daha az miktarlarda CO
2
emisyonunun
